De tentoonstellling van Jan Tullemans in de Alphonse Boostenzaal te Weert, nodigde uit tot bespiegeling.

De essentie van iemands leven en werk is moeilijk zo niet onmogelijk te duiden in een paar woorden en lokt onvermijdelijk de nodige discussie uit. Neemt men de persoon, zijn leven, zijn omgeving, zijn werk in herinnering, of tracht men te linken.

Eigenlijk is het vaak ook een puur persoonlijke zaak, een impressie van een persoon op de kruising van elkaars wegen. Ook nog sterk afhankelijk van eigen ‘mood’, ervaring, leeftijd, kennis etc.

We kennen Jan Tullemans in de rol van nestor van de kunstscene in Weert, Jan Tullemans als de ‘bon vivant’ van het culturele leven, Jan Tullemans als ‘de Koning’ in zijn eigen verhaal.

Maar ook Jan Tullemans met zijn laatste nog niet eerder vertoonde werk in de Alphonse Boostenzaal. En daar begint het voor mij te schuren. 

In gemixte ‘mood’ sta ik in de gymzaal van mijn jeugd. Op deze 2e Paasdag krijg ik vooral losse flarden van gesprekken mee. En met een laatste blik op ontgonnen woest landschap neem ik Jan in gedachten mee, op het zonovergoten weggetje naar het pleintje van de Kunsthal. Vandaag doet het haast Frans aan, zeker op het moment dat Jo Brunenberg zijn accordeon laat dansen. De sfeer is meteen van een luchtige vrolijkheid en geeft nog meer kleur aan de bonte veelvoud van uitgestalde kunstwerken.

Mijn eigen eerste herinnering aan werk van Jan gaat terug naar het moment dat ik zelf als leerling aan het Bisschoppelijk college verbonden was. Op de gang van de tweede verdieping was er op enig moment een kleine expositie ingericht met het werk van Jan. Ik moet er elke dag langsgekomen zijn gedurende een langere periode. Dat werk is in mijn herinnering robuust landschappelijk met veel bruin en donkere tinten afgezet tegen subtiel wit. Een intense kijkervaring van woestheid en onbedwongen natuur, zoals de omringende natuur van ‘de Peel’ met zijn karige schatten. De mens daarin nauwelijks bedienend in zijn armoedige bestaan. Het werk weerspiegelde de indruk van het Weert in die tijd, met een nauwelijks bedwongen ruw landschap, hier en daar wat boerderijen en een kleine kern. Werk met deze uitstraling heb ik daarna nog een keer gezien, in een sober interieur en gelukkig niet boven de bank.

Met de ‘vooruitgang’ werd het leven in Weert lichter en ook het werk van Jan Tullemans in mijn beleving. Huiselijke taferelen rondom tafel en bed en de dagelijkse geneugten van dit leven beheersten zijn werk in toenemende mate met als expressionistisch hoogtepunt de reeks van ‘de Koning, die drinkt, eet, zingt ……’. Jan ten voeten uit tot op hoge leeftijd.

Ook ken ik een meer beschouwende en bedachtzame Jan, veel daarvan is te vinden in zijn tekeningen en landschapsnotities van de Weerter omgeving. Met als ‘hoogtepunt’ de vertolking van de dagelijkse omstandigheden van ‘Jekkie’ in haar laatste levenfase. Iets wat diep ingreep in het leven van Jan.

Wat ik absoluut niet kende waren bovenstaande werken, naar zeggen van andere kunstenaars welke meer contact met hem hadden, landschappen naar de geest van Rothko. Een kunstnaar die hij zeer bewonderde in zijn laatste levensfase.

Het roept de vraag bij me op; ‘wat is dat toch, dat zovelen op enig moment naar minimalisme grijpen?’ Naar verbeelding van essentie! Want ‘essentie’ is naar mijn smaak ook in Barokke beelden te vinden. En zou men niet beter de sprank van ‘eigen’ beeld en ervaring vast kunnen houden dan zich over geven aan verbeelding van een droom.

In ieder geval was de Kunstinkijk een waardevolle ervaring voor mij, een terugblik in mijn jeugd en een aanzet tot mijmering over de beelden welke toen hun sporen nagelaten hebben.

Bovendien hebben velen genoten van de prachtige route, dito weer en vele retro gesprekken.

Voor diegenen die de atelierroute gemist hebben, de groepstentoonstelling van de 24 deelnemende kunstenaars van de Kunstinkijk is nog te bezichtigen t/m 19 juni in museum de Tiendschuur. Aan deze expositie is een kunstwerkdossier met kijkopdrachten voor educatie naar scholen gekoppeld. Immers, het is nooit vroeg genoeg om een eigen mening te vormen over hedendaagse kunst. Later kijk je vaak dankbaar terug.

Voor openingstijden zie http://www.weert.nl